Hoofdstuk 4. Werken met tekst

Tekst komt op veel plaatsen op uw computer voor, zoals in vensters en dialoogvensters, op webpagina's, in Help-bestanden en in documenten. In dit hoofdstuk leert u hoe u tekst kunt lezen, selecteren en bewerken met VoiceOver.

Tekst lezen

In VoiceOver kunt u op verschillende manieren tekst lezen. U kunt de tekst woord voor woord laten voorlezen, maar ook in één keer een hele regel, zin of alinea. Daarnaast kunt u woorden en tekens volgens het telefoonalfabet laten spellen.

Als u tijdens het lezen op de Control-toets drukt, wordt het lezen onderbroken. Druk nogmaals op de toets om verder te luisteren. Als u gebruikmaakt van VoiceOver-bewegingen, tikt u met twee vingers op het trackpad.

Tekst lezen met VoiceOver-commando's
Tekst lezen met VoiceOver-bewegingen

Als u de toets Pijl-omlaag gebruikt om van de ene naar de andere tekstregel te gaan, wordt de regel voorgelezen waar het invoegpunt zich bevindt. Als u op de eerste regel van een document op de toets Pijl-omlaag drukt, wordt de regel niet voorgelezen omdat het invoegpunt naar de volgende regel is verplaatst. Om de eerste regel met tekst in een document te horen, drukt u op VO + Pijl-omlaag.

Scrollen naar inhoud

Als er meer inhoud beschikbaar is dan kan worden weergegeven in een venster, kunt u naar de verborgen inhoud scrollen. Als u een VoiceOver-commando of VoiceOver-bewegingen gebruikt om naar inhoud te scrollen, hoeft u niet eerst met de inhoud te werken.

Scrollen met behulp van een VoiceOver-commando
  1. Werken met het scrolgebied.
  2. Druk op VO + Shift + S om te beginnen met scrollen.

    U kunt tijdens het scrollen geen andere VoiceOver-commando's gebruiken.

  3. Scrol door de inhoud.

    Druk op de pijltoetsen om omhoog en omlaag of naar links en naar rechts te scrollen.

    Om met één pagina tegelijk te scrollen, drukt u op de toets Page Up of Page Down om verticaal te scrollen en op Shift + Page Up of Shift + Page Down om horizontaal te scrollen.

    Er wordt een geluid afgespeeld als u niet meer verder kunt scrollen in een bepaalde richting.

  4. Om te stoppen met scrollen, drukt u op Escape.
Scrollen met behulp van VoiceOver-bewegingen

Wanneer u met de inhoud werkt, scrolt de VoiceOver-cursor automatisch tijdens het navigeren door de inhoud.

Woorden met spelfouten aankondigen

VoiceOver kan een waarschuwing geven als er een woord met een spelfout wordt aangetroffen.

Woorden met spelfouten aankondigen
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Tekst'.
  3. Kies een van de volgende opties uit het venstermenu 'Wanneer een spelfout wordt aangetroffen': 'Speel toon af', 'Spreek kenmerken uit' of 'Doe niets'.

Leestekens horen

U kunt aangeven hoeveel leestekens u wilt horen (van geen tot alles).

Met behulp van een VoiceOver-commando
  1. Om de rotor voor de instellingen van het spraakdetailniveau te openen, drukt u op VO + V.

    Het betreft hier onder andere instellingen voor toetsaanslagherhaling, leestekens en tekstkenmerken.

  2. Druk op de toets Pijl-links of Pijl-rechts totdat u 'leestekens' hoort. U hoort ook de huidige instelling.
  3. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag tot u de gewenste instelling hoort: 'Alle', 'Meeste', 'Sommige' of 'Geen'.
  4. Alle: Alle symbolen en leestekens worden uitgesproken, behalve spaties. Dit betekent dat u een zin kunt horen als 'Ze draaide zich om en stopte komma maar toen liep ze weer verder punt'.

    Meeste: Alle speciale symbolen worden uitgesproken, maar veelgebruikte leestekens zoals komma's en punten niet.

    Sommige: Toetsenbordsymbolen en veel wiskundige symbolen, zoals + (plus), worden uitgesproken.

    Geen: Tekst wordt op de gebruikelijke manier uitgesproken, dus alleen met pauzes voor komma's en punten.

  5. Druk op de Escape-toets om de rotor te sluiten.
Met behulp van VoiceOver-hulpprogramma
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Tekst'.
  3. Verplaats de VoiceOver-cursor naar het venstermenu 'Leestekens' en druk op de spatiebalk.
  4. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag totdat u de gewenste instelling hoort (geen, sommige, meeste of alle) en druk vervolgens op de spatiebalk.

Als u overdraagbare voorkeuren op een gastcomputer gebruikt op het moment dat u instellingen wijzigt, worden de instellingen bewaard op de schijf met overdraagbare voorkeuren en niet op de gastcomputer.

Melding van tekstkenmerkwijzigingen

U kunt de manier veranderen waarop VoiceOver wijzigingen van wijzigingen in tekstkenmerken meldt. U kunt dit doen met een toetsenbordcommando of met VoiceOver-hulpprogramma.

Met behulp van een VoiceOver-commando
  1. Om de rotor voor de instellingen van het spraakdetailniveau te openen, drukt u op VO + V.

    Het betreft hier onder andere instellingen voor toetsaanslagherhaling, leestekens en tekstkenmerken.

  2. Druk op de toets Pijl-links of Pijl-rechts totdat u 'tekstkenmerken' hoort.

    U hoort ook de huidige instelling.

  3. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag tot u de gewenste instelling hoort: 'Speel toon af', 'Spreek kenmerken uit' of 'Doe niets'.
  4. Druk op de Escape-toets om de rotor te sluiten.
Met behulp van VoiceOver-hulpprogramma
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Tekst'.
  3. Verplaats de VoiceOver-cursor naar het venstermenu 'Als tekstkenmerken veranderen' en druk op VO + spatiebalk.
  4. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag totdat u de naam van de gewenste instelling hoort. Druk vervolgens op de spatiebalk.

Om te horen wat de stijl is van de tekst bij de VoiceOver-cursor, drukt u op VO + T.

Als u overdraagbare voorkeuren op een gastcomputer gebruikt op het moment dat u instellingen wijzigt, worden de instellingen bewaard op de schijf met overdraagbare voorkeuren en niet op de gastcomputer.

Tekst in dialoogvensters horen

U kunt een voorkeur instellen om het detailniveau te bepalen van beschrijvingen die u in dialoogvensters hoort. De standaardinstelling is dat alle tekst wordt uitgesproken.

Tekst in dialoogvensters horen
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Aankondigingen'.
  3. Geef met behulp van het aankruisvak 'Spreek tekst in dialoogvensters automatisch uit' aan wat u wilt horen:
    • Om alle tekst te horen, zoals labels, schakelt u het aankruisvak in.
    • Om alleen de tekst te horen waarnaar de VoiceOver-cursor wordt verplaatst wanneer het dialoogvenster wordt geopend, schakelt u het aankruisvak uit.

Een beschrijving van de huidige selectie horen

In de Finder en in andere programma's moet u eerst het onderdeel selecteren dat u wilt gebruiken. Als u bijvoorbeeld een map wilt openen, moet u de map eerst selecteren. U kunt een VoiceOver-commando gebruiken om snel te controleren of er iets is geselecteerd en waaruit de selectie bestaat.

Een beschrijving horen van het geselecteerde onderdeel

Druk op VO + F6. Als u gebruikmaakt van VoiceOver-bewegingen, tikt u driemaal op het trackpad.

Als er niets is geselecteerd, hoort u 'niets geselecteerd'. Als er tekst is geselecteerd, hoort u de tekst.

De laatst uitgesproken zin herhalen

Als u iets niet goed hebt verstaan, kunt u de laatst uitgesproken zin laten herhalen.

De laatste zin opnieuw laten uitspreken

Druk op VO + Z.

U kunt de zin bewaren in het klembord en als een audiobestand op het bureaublad.

Tekst selecteren

U kunt tekst selecteren met behulp van de standaardtoetscombinaties van Mac OS X.

Opmerking: In VoiceOver-hulpprogramma moet dan wel zijn ingesteld dat de toetsenbordcursor en de VoiceOver-cursor elkaar volgen. U kunt de voorkeuren voor de functie 'Cursor volgen' in- en uitschakelen.

Manieren om tekst te selecteren

U kunt de geselecteerde tekst verwijderen met de Delete-toets. Als u geselecteerde tekst per ongeluk hebt verwijderd, gebruikt u de toetscombinatie Command + Z om de vergissing ongedaan te maken. Deze correctie werkt alleen als u de toetscombinatie direct na de vergissing gebruikt. De toetscombinatie functioneert in verschillende programma's en situaties. Het is dus de moeite waard om deze oplossing te proberen.

Als u geen tekst kunt selecteren met de standaardtoetscombinaties van Mac OS X (bijvoorbeeld in een e-mailbericht dat u hebt ontvangen), drukt u op VO + Return. Druk op VO + pijltoetsen totdat u de gewenste tekst hoort en druk vervolgens nogmaals op VO + Return. De uitgesproken tekst wordt nu gemarkeerd en geselecteerd.

Om delen van tekst te selecteren die niet naast elkaar liggen, schakelt u eerst het volgen van de cursor uit met VO + Shift + F3. Vervolgens verplaatst u de VoiceOver-cursor naar het eerste onderdeel en drukt u op VO + Command + spatiebalk. Ga naar het volgende onderdeel en druk op dezelfde toetscombinatie. Ga zo door totdat alle gewenste tekst is geselecteerd.

Horen wat u typt

VoiceOver kan de tekst uitspreken die u typt. Dit wordt ook wel toetsaanslagherhaling genoemd. Deze functie is met name nuttig als u regelmatig typefouten maakt of als u een bevestiging van de getypte tekst wilt horen. Met behulp van een toetscombinatie of met VoiceOver-hulpprogramma kunt u instellen hoe ingevoerde tekst wordt herhaald. De volgende instellingen zijn beschikbaar:

Niets:De tekst die u typt, wordt niet uitgesproken.

Tekens:Elk teken dat u typt, wordt uitgesproken (de standaardinstelling).

Woorden:Het getypte woord wordt uitgesproken als u op de spatiebalk, een toets met een leesteken of de Return-toets drukt (hiermee geeft u aan dat het volledige woord is ingevoerd).

Tekens en woorden: Elk teken en elk voltooid woord wordt uitgesproken.

Met behulp van een VoiceOver-commando
  1. Om de rotor voor de instellingen van het spraakdetailniveau te openen, drukt u op VO + V.

    Het betreft hier onder andere instellingen voor leestekens, spelfouten en tekstkenmerken.

  2. Druk op de toets Pijl-links of Pijl-rechts totdat u 'toetsaanslagherhaling' hoort. U hoort ook de huidige instelling.
  3. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag totdat u de gewenste instelling hoort.
  4. Druk op de Escape-toets om de rotor te sluiten.
Met behulp van VoiceOver-hulpprogramma
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Tekst'.
  3. Verplaats de VoiceOver-cursor naar het venstermenu 'Spreek uit tijdens typen' en druk op VO + spatiebalk.
  4. Druk op de toets Pijl-omhoog of Pijl-omlaag totdat u de naam van de gewenste instelling hoort. Druk vervolgens op de spatiebalk.

Als u overdraagbare voorkeuren op een gastcomputer gebruikt op het moment dat u instellingen wijzigt, worden de instellingen bewaard op de schijf met overdraagbare voorkeuren en niet op de gastcomputer.

Horen wanneer de Caps Lock-toets is ingedrukt

Wanneer u op de Caps Lock-toets drukt, wordt dit gemeld door VoiceOver door bij elke toetsaanslag een toon te laten horen die aangeeft dat u een hoofdletter invoert. U kunt ook instellen dat VoiceOver moet melden dat de Caps Lock-toets is ingedrukt.

Een waarschuwing horen als de Caps Lock-toets is ingedrukt
  1. Als VoiceOver is geactiveerd, opent u VoiceOver-hulpprogramma door op VO + F8 te drukken.
  2. Klik op 'Detailniveau' in de categorieëntabel en klik vervolgens op 'Aankondigingen'.
  3. Schakel het aankruisvak 'Meld wanneer Caps Lock-toets wordt ingedrukt' in.

Woordaanvulling gebruiken

In sommige programma's, zoals Teksteditor, wordt een lijst met woordaanvullingen weergegeven voor gedeeltelijk ingevoerde tekst. U kunt VoiceOver gebruiken om deze lijst op te laten lezen en woordaanvullingen te selecteren.

Een lijst met woordaanvullingen opvragen
  1. Typ de tekens die u weet en druk op F5 of de Escape-toets (u mag de VO-toetsen niet gebruiken met dit commando).
  2. Druk op de toets Pijl-omlaag totdat u het juiste woord hoort.
  3. Om de spelling van het woord te horen, drukt u op VO + W + W. Om het woord volgens het telefoonalfabet te laten spellen, drukt u op VO + W + W + W.
  4. Als u het gewenste woord hoort, drukt u op de spatiebalk.

    Het geselecteerde woord vervangt de tekst die u hebt getypt.

Spelling controleren

In veel Mac OS X-programma's, zoals Teksteditor en Mail, kunt u instellen dat tijdens het typen automatisch de spelling wordt gecontroleerd. Als u een onjuist gespeld woord typt, wordt het woord onderstreept.

De spelling controleren
  1. Plaats de VoiceOver-cursor in een tekstgebied en druk op VO + Shift + Pijl-omlaag om met de tekst in het tekstgebied te werken.
  2. Om de VoiceOver-cursor bij het eerste verkeerd gespelde woord te plaatsen en dit woord te horen, drukt u op Command + ;. Om de spelling van het woord te horen, drukt u op VO + W + W.

    Soms worden woorden onderstreept die niet verkeerd zijn geschreven. Dit komt omdat deze woorden niet door de computer worden herkend. Druk in dat geval opnieuw op Command + ; totdat u een woord hoort dat wel verkeerd is gespeld.

  3. Om een snelmenu te openen met suggesties voor de spelling van het verkeerd gespelde woord, drukt u op VO + Shift + M.

    Boven aan het menu staan suggesties voor de spelling of alternatieve woorden. Daaronder staan andere opties, zoals een woordenboek waarin u de definitie van het woord kunt opzoeken.

  4. Navigeer naar de juiste spelling die u wilt gebruiken en druk op VO + spatiebalk om de spelling te selecteren.

    Als u een gecorrigeerde spelling kiest uit het menu, vervangt de nieuwe spelling de oude spelling. Als u geen geschikte correctie hoort, drukt u op de Escape-toets om het menu te sluiten. Druk vervolgens op VO + Shift + F4 om de VoiceOver-cursor op het verkeerd gespelde woord te zetten en corrigeer de fout handmatig.

  5. Om naar het volgende verkeerd gespelde woord te gaan, drukt u op Command + ;.

    Herhaal deze stappen totdat alle spelfouten zijn gecorrigeerd.

  6. Als u klaar bent, drukt u op VO + Shift + Pijl-omhoog om het werken met de tekst in het tekstgebied te stoppen.

U kunt ook het paneel 'Spelling en grammatica' gebruiken. Dit paneel kunt u in de meeste programma's openen via het Wijzig-menu. Het paneel bevat aanvullende opties, bijvoorbeeld voor het kiezen van een woordenlijst. Druk op Command + Shift + ; om het paneel weer te geven.