W tym rozdziale przedstawiony jest system Mac OS X oraz jego kluczowe funkcje, takie jak biurko, Finder, Dock i Spotlight. Dowiesz się z niego, jak korzystać z menu, przycisków i funkcji ułatwiających korzystanie z komputera, a także w jaki sposób pracować z programami i oknami.
Biurko to tło ekranu. Mogą być na nim wyświetlane ikony dysków twardych, płyt CD i podłączonych serwerów. Może być ono również miejscem przechowywania plików i katalogów, do których wymagany jest szybki dostęp. Wygląd biurka i rodzaje widocznych na nim rzeczy można dostosować za pomocą Preferencji systemowych.
Na biurku znajdują się ikony różnych rzeczy, np. dysków twardych, katalogów, dokumentów lub plików graficznych. Otwarcie katalogu znajdującego się na biurku powoduje otwarcie nowego okna Findera.
Finder to program służący do zarządzania plikami, programami, dyskami, połączeniami sieciowymi i urządzeniami (takimi jak np. drukarki). Jest on zawsze włączony podczas pracy komputera, choć może pracować w tle, gdy używany jest inny program (np. Mail). Aby wyświetlić okno Findera, wystarczy kliknąć w ikonę Findera w Docku, jest ona umieszczona w nim jako pierwsza.
W lewym górnym rogu okna Findera znajdują się trzy kolorowe przyciski, służące do zamykania okna, zwijania go do Docka (minimalizacji) oraz przywracania poprzedniego rozmiaru. Wzdłuż górnej krawędzi okna, poniżej tych przycisków, umieszczony jest pasek narzędzi, pozwalający na nawigację, zmianę widoku, znajdowanie rzeczy i wykonywanie innych czynności. Obszar okna poniżej paska narzędzi podzielony jest na dwie części, czyli „pasek boczny” oraz „panel przeglądania”.
W grupie o nazwie „miejsca” znajdują się ikony często używanych katalogów, w tym Twojego katalogu domowego i niektórych katalogów w nim zawartych, takich jak Dokumenty, Muzyka i Obrazki. Katalog o nazwie „Pobrane rzeczy” jest domyślnym miejscem, do którego trafiają pliki pobierane z Internetu.
W grupie o nazwie „szukaj w” znajdują się inteligentne katalogi, gromadzące rzeczy spełniające określone kryteria, np. wszystkie pliki, katalogi i programy używane wczoraj lub wszystkie dokumenty PDF. Katalogi te mogą się przydać, gdy nie pamiętamy, w którym miejscu hierarchii katalogów dana rzecz jest zachowana.
W panelu przeglądania wyświetlana jest zawartość katalogu zaznaczonego w pasku bocznym. Sposób jej wyświetlania można zmienić za pomocą przycisku paska narzędzi, wybierając pomiędzy widokiem ikon, listy, kolumn oraz Cover Flow.
W oknach Findera wyświetlane są rzeczy zachowane na dysku komputera. Okna te można otwierać i obsługiwać za pomocą poleceń VoiceOver i gestów VoiceOver. Można również używać skrótów obsługi Findera, aby używać zaznaczonych plików i katalogów.
Uwaga:W poniższych instrukcjach zakładane jest, że włączona jest funkcja „podążania kursora”: polecenia z klawiatury podążają za kursorem VoiceOver, a kursor VoiceOver podąża za klawiaturą.
Jeżeli wcześniej otwarte zostało jakieś okno Findera, przejdziesz do tego okna. Jeżeli nie, przejdziesz na biurko. W tej sytuacji możesz nacisnąć klawisze VO-M, aby przejść do menu. Jeżeli używasz gestów VoiceOver, stuknij w tym celu dwukrotnie w górną krawędź gładzika. Następnie użyj klawisza ze strzałką w prawo, aby poruszać się po menu Findera.
Możesz wybrać widok ikon, listy, kolumnowy lub Cover Flow. W widoku Cover Flow okno podzielone jest w poziomie na dwie części. W górnej części okna wyświetlony jest graficzny podgląd każdej rzeczy, np. ikona zaznaczonego katalogu lub pierwsza strona zaznaczonego dokumentu. W dolnej części znajduje się lista rzeczy.
Naciśnij klawisze VO-J, aby przejść do wskazanego elementu. Jeżeli używasz gestów VoiceOver, połóż palec na gładziku i naciśnij klawisz Control.
W widoku ikon: Przejdź do odpowiedniej rzeczy, używając klawiszy ze strzałkami.
W widoku listy: Jeżeli chcesz przesunąć kursor w dół listy, naciśnij klawisze VO-Strzałka w dół. Jeżeli chcesz rozwinąć lub zwinąć katalog, naciśnij VO-\. Jeżeli chcesz przesuwać kursor VoiceOver wzdłuż wiersza, aby usłyszeć informacje o wskazanej rzeczy, naciskaj klawisze VO-Strzałka w prawo. Możesz także nacisnąć VO-R, aby VoiceOver przeczytał od razu cały wiersz.
W widoku kolumn: Jeżeli chcesz przesunąć kursor w dół listy, aby znaleźć katalog lub plik, użyj klawisza ze strzałką w dół. Jeżeli chcesz przesunąć kursor do podkatalogu, naciśnij klawisz ze strzałką w prawo.
W widoku Cover Flow: Jeżeli chcesz przeglądać rzeczy w górnej części okna, przesuwając jednocześnie kursor po liście znajdującej się poniżej, użyj klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo.
VoiceOver informuje, jeżeli zaznaczony jest skrót, plik lub katalog, do otwarcia którego nie masz odpowiednich uprawnień.
Do korzystania z zaznaczonych plików i katalogów możesz również użyć skrótów obsługi Findera.
Jeżeli chcesz dodać zaznaczenie do Docka, naciśnij klawisze Shift-Command-T.
Chcąc ustalić domyślny widok w oknach Findera, należy wybrać Finder > Preferencje, kliknąć w Ogólne, po czym wybrać widok z menu wyskakującego.
Można tymczasowo ukryć pasek narzędzi i pasek boczny w oknie Findera, aby ułatwić poruszanie się po nim. W tym celu należy kliknąć w przycisk znajdujący się w prawym górnym rogu okna.
Za pomocą Docka można otwierać programy, dokumenty, katalogi i inne rzeczy. Domyślnie Dock umieszczony jest wzdłuż dolnej krawędzi ekranu.
W Docku znajdują się ikony niektórych programów, takich jak Mail i iTunes. Można do niego ręcznie dodawać kolejne ikony. Jeżeli otworzysz program, którego nie ma w Docku, pojawi się w nim ikona tego programu. Podobna sytuacja ma miejsce po zminimalizowaniu okna.
Każda rzecz w Docku ma własne menu kontekstowe, dające szybki dostęp do związanych z nią poleceń. Menu to zawiera również polecenie „Usuń z Docka” (w przypadku ikon umieszczonych w nim na stałe) oraz „Zatrzymaj w Docku” (w przypadku programów, które zostały otwarte, ale których ikony nie są na stałe umieszczone w Docku).
Można dostosować Dock do własnych potrzeb, zmieniając jego wielkość, położenie i inne ustawienia. Jeżeli chcesz zmienić ustawienia Docka, wybierz z menu Apple > Dock.
Za pomocą Docka można otwierać programy, dokumenty, katalogi i stosy.
Jeżeli używasz gestów VoiceOver, stuknij dwa razy w dolną krawędź gładzika. Kursor VoiceOver zostanie przesunięty do Docka (niezależnie od tego, w którym miejscu ekranu Dock jest umieszczony).
Naciśnij klawisz Esc. Jeżeli używasz gestów VoiceOver, potrzyj gładzik dwoma palcami w obie strony.
Chcąc dowiedzieć się, w którym miejscu ekranu znajduje się Dock, należy nacisnąć klawisze VO-M, aby przejść do menu Apple. Następnie trzeba nacisnąć kilka razy klawisze VO-Strzałka w dół, aby przechodzić w dół tego menu. Gdy VoiceOver powie „Dock, podmenu”, trzeba nacisnąć klawisze VO-Strzałka w prawo Teraz trzeba naciskać klawisze VO-Strzałka w dół, aby przechodzić w dół menu Docka, aż VoiceOver powie, obok której pozycji menu znajduje się znak oznaczenia (np. „Znak oznaczenia, Umieść na dole”).
Gdy włączone jest ukrywanie Docka, jest on ukryty do momentu umieszczenia wskaźnika myszy nad miejscem, w którym Dock powinien się znajdować (np. na dole ekranu). Można pokazać Docka bez poruszania myszą. Wystarczy nacisnąć klawisze VO-D.
Pasek menu, znajdujący się u góry ekranu, zawiera menu Apple wraz z menu programu, menu statusu i menu Spotlight.
W systemie pomocy Apple znak większości (ostry nawias) używany jest do wskazania sekwencji poleceń lub innych pozycji menu. Przykładowo, aby otworzyć nowe okno Findera, należy otworzyć menu Plik i wybrać z niego polecenie „Nowe okno Findera”. Zapisywane jest to jako „Wybierz polecenie Plik > Nowe okno Findera”, a VoiceOver wymawia to jako „Wybierz polecenie większe niż Nowe okno Findera”. Jeżeli polecenie lub pozycja menu znajduje się w podmenu, usłyszysz serię symboli „większe niż”.
VoiceOver pozwala usłyszeć, czy wybrane polecenie menu pozwala na użycie klawiszy modyfikujących (np. Control lub Command) w celu uzyskania dostępu do dodatkowych funkcji.
Jeżeli wciśnięty klawisz modyfikujący daje dostęp do dodatkowej funkcji, VoiceOver powie to.
Przesunięcie kursora VoiceOver do innej pozycji menu powoduje odwołanie wciśnięcia klawisza modyfikującego. VoiceOver powie wówczas domyślną funkcję wskazanej rzeczy.
Większość informacji znajdujących się w komputerze przechowywanych jest w plikach. Pliki mogą zawierać dokumenty, obrazki, programy itd. Katalogi to zestawy plików. Każdy plik i katalog reprezentowany jest przez ikonę z nazwą wyświetloną poniżej lub po prawej stronie. Możesz zaznaczyć tekst nazwy pliku, aby ją zmienić. Możesz również kopiować, przenosić i usuwać pliki zachowane na dysku komputera.
Domyślnie w komputerze utworzonych jest kilka katalogów. Możesz również tworzyć i usuwać własne katalogi, aby uporządkować przechowywane informacje. Większość tworzonych katalogów i plików przechowywanych jest w Twoim katalogu domowym, noszącym nazwę konta użytkownika. Jeżeli w komputerze jest kilka kont użytkowników, każde z nich ma swój własny katalog domowy.
Pojedyncze kliknięcie w ikonę pliku lub katalogu powoduje jej zaznaczenie, natomiast kliknięcie dwa razy powoduje jej otwarcie. Kliknięcie dwa razy określane jest także jako „podwójne kliknięcie” lub „dwukrotne kliknięcie”. Podwójne kliknięcie w ikonę programu powoduje uruchomienie programu i otwarcie jego okna. Podwójne kliknięcie w ikonę pliku utworzonego przez program powoduje automatyczne otwarcie tego programu (jeżeli nie został otwarty wcześniej), a następnie otwarcie pliku. Przykładowo, gdy klikniesz dwukrotnie w ikonę dokumentu TextEdit na biurku, uruchomiony zostanie program TextEdit i jego ikona pojawi się w Docku. W tym samym momencie otwarte zostanie okno z zawartością dokumentu.
W przypadku problemów z użyciem myszy do zaznaczania i klikania, zamiast niej możesz użyć poleceń VoiceOver.
Polecenia Findera Kopiuj i Wklej pozwalają na skopiowanie pliku lub katalogu w inne miejsce. Kopiowanie nie powoduje usunięcia oryginału.
Uwaga:W poniższych instrukcjach zakładane jest, że włączona jest funkcja „podążania kursora”: polecenia z klawiatury podążają za kursorem VoiceOver, a kursor VoiceOver podąża za klawiaturą.
Ustaw kursor VoiceOver nad tym katalogiem, ale go nie otwieraj.
Preferencje systemowe pozwalają dostosować różne ustawienia komputera i systemu, takie jak konfiguracja sieci i dostęp do Internetu. Dostęp do Preferencji systemowych jest możliwy z menu Apple. Ikona Preferencji systemowych znajduje się również w Docku.
Oto panele preferencji, w których można dostosować ustawienia związane z ułatwieniami dostępu:
Najłatwiejszym sposobem poznawania opcji dostępnych w Preferencjach systemowych jest przeglądanie różnych paneli preferencji. Niektóre panele preferencji podzielone są na kolejne panele, dostępne poprzez klikanie w przyciski kart. W preferencjach sieci znajduje się przycisk „Pomóż mi”, pozwalający na rozwiązywanie różnych problemów z połączeniem.
Spotlight pozwala łatwo przeszukiwać zawartość komputera. Funkcja ta jest bardzo przydatna zwłaszcza dla użytkowników VoiceOver. W wielu sytuacjach otwarcie pliku, katalogu lub programu za pomocą Spotlight może okazać się łatwiejsze, niż użycie do tego celu Findera. Po wpisaniu tekstu w polu wyszukiwania Spotlight, wyniki wyszukiwania pojawiają się od razu w menu widocznym poniżej tego pola.
Im dokładniejsze jest wprowadzone słowo lub wyrażenie, tym lepsze wyniki pojawią się na liście. Wyniki wyszukiwania uporządkowane są w kategoriach, takich jak Programy, Preferencje systemowe, Dokumenty i Katalogi. Aby otworzyć obiekt z listy, wystarczy w niego kliknąć.
Jeżeli nie znajdziesz poszukiwanej rzeczy, możesz wyszukać ponownie lub kliknąć w pozycję „Pokaż wszystkie” na górze listy wyników Kliknięcie w „Pokaż wszystkie” powoduje wyświetlenie bardziej złożonej listy w nowym oknie Spotlight.
Wyszukiwanie Spotlight obejmuje metadane znajdujące się w różnych plikach, obejmujące między innymi rodzaj zawartości, autora, historię zmian, format, wielkość i inne szczegóły. Zależnie od użytego słowa, lista wyników może zawierać tysiące plików. Spotlight automatycznie ogranicza wyniki, pokazując najbardziej pasujące elementy, jeżeli jednak okaże się to konieczne, można wyświetlić całą listę.
Więcej informacji na temat Spotlight można znaleźć w Pomocy Macintosha na komputerze lub na stronie internetowej www.apple.com/pl/macosx.
VoiceOver pozwala na zaznaczanie rzeczy klawiszami VO-Spacja. Jeżeli jednak dana rzecz nie jest dostępna lub gdy to polecenie VoiceOver nie przynosi spodziewanych efektów, można użyć innego polecenia VoiceOver, aby zasymulować pojedyncze lub podwójne kliknięcie myszą.
Jeżeli wspomniana opcja jest włączona, przejdź do kolejnego kroku.
Innym sposobem jest użycie funkcji „Przyciski myszy”, pozwalającej na obsługę wskaźnika myszy za pomocą klawiatury. Funkcji tej nie można jednak używać, gdy włączone jest wydawanie poleceń za pomocą klawiszy numerycznych.
Funkcja „lepkie klawisze” traktuje sekwencje naciskanych klawiszy modyfikujących jako wciśnięcie pojedynczej ich kombinacji. Przykładowo, można nacisnąć klawisz Control, puścić go i nacisnąć klawisz Opcja, a komputer zinterpretuje to jako wciśnięcie i przytrzymanie razem klawiszy Control i Opcja.
Po włączeniu funkcji „lepkie klawisze” można także ustalić, aby akceptacja naciśniętego klawisza modyfikującego była sygnalizowana dźwiękiem oraz włączyć wyświetlanie symboli, informujących o naciśniętych klawiszach modyfikujących. Pola wyboru dotyczące wspomnianych opcji znajdują się poniżej napisu „Lepkie klawisze” i przycisków „wł” oraz „wył”.
Funkcja „powolne klawisze” pozwala zmienić czas pomiędzy naciśnięciem klawisza, a jego akceptacją przez komputer. Większe opóźnienie reakcji na naciskane klawisze może się przydać osobom, które często wciskają klawisze przypadkowo.
Naciskanie klawiszy może być również sygnalizowane dźwiękiem. Wciśnięcie klawisza powoduje wydanie jednego dźwięku, natomiast akceptacja klawisza - innego. Jest to bardzo dobry sposób nadzorowania użycia klawiatury, gdy nie można zobaczyć ekranu. Jeżeli chcesz włączyć sygnalizowanie naciskania klawiszy dźwiękiem, zaznacz pole wyboru „Używaj dźwięku kliknięcia”, znajdujące się poniżej napisu „Powolne klawisze” i przycisków „wł” i „wył”.
Korzystanie z tekstu i obiektów widocznych na ekranie jest możliwe za pomocą myszy, klawiatury i kursora VoiceOver. VoiceOver używa trzech klawiszy funkcyjnych, pozwalających usłyszeć opis rzeczy wskazanej za pomocą klawiatury, kursora VoiceOver oraz wskaźnika myszy.
Uwaga:Jeżeli na klawiaturze znajduje się klawisz Fn, należy przytrzymać go podczas naciskania klawisza funkcyjnego.
Naciśnij klawisze VO-F3, aby usłyszeć opis rzeczy wskazanej kursorem VoiceOver. Może być to narzędzie, tekst w dokumencie, obszar z zawartością HTML lub inny element. Opis ten obejmuje bieżący stan tej rzeczy. Przykładowo, możesz usłyszeć, że pole wyboru jest zaznaczone lub poznać wartość ustawioną za pomocą suwaka.
F4 — informacje o rzeczy odbierającej polecenia z klawiatury
Jeżeli chcesz przesunąć wskaźnik myszy do kursora VoiceOver, naciśnij klawisze VO-Command-F5. Ponowne przesunięcie wskaźnika myszy nie powoduje przesunięcia kursora VoiceOver. Używaj tego polecenia, gdy funkcja „podążania kursora” jest wyłączona lub gdy wyłączone są opcje dotyczące podążania wskaźnika myszy, dostępne w oknie Narzędzia VoiceOver.
Jeżeli po naciśnięciu klawiszy komputer rejestruje je kilkakrotnie, pomóc może skorygowanie ustawień ich powtarzania. Częstotliwość powtarzania klawisza oraz opóźnienie przed powtarzaniem określają, jak szybko klawisze są powtarzane i po jakim czasie rozpoczyna się ich powtarzanie. W przypadku kłopotów z odpowiednio szybkim zwolnieniem naciśniętych klawiszy można zwiększyć opóźnienie przed powtórzeniem lub w ogóle wyłączyć powtarzanie.
Jeżeli często popełniasz błędy podczas wciskania klawiszy, przesunięcie tego suwaka w stronę pozycji „wolno” pomoże zmniejszyć liczbę powtarzanych klawiszy.
Przesunięcie suwaka „Opóźnienie przed powtórzeniem” do końca w lewo spowoduje wyłączenie powtarzania wciśniętych klawiszy.
Za pomocą gestów i poleceń VoiceOver można klikać w przyciski, zaznaczać pola wyboru, wybierać pozycje na liście lub w menu, przesuwać suwaki, a także używać przycisków krokowych i przeciągać linie oddzielające.
Przed wybraniem rzeczy należy sprawdzić, która rzecz wskazana jest kursorem VoiceOver i czy odbiera ona polecenia z klawiatury.
Jeżeli używasz gestów VoiceOver, przesuń dwa palce w prawo po gładziku, aby rozpocząć korzystanie z suwaka lub pola krokowego. Następnie przesuń jeden palec w górę, jeżeli chcesz zwiększyć ustawienie, lub w dół, jeżeli chcesz je zmniejszyć. Zakończ korzystanie z narzędzia, przesuwając dwa palce w prawo.
Można usłyszeć listę programów oraz okien otwartych na komputerze.
Jeżeli chcesz usłyszeć, który program jest aktywny oraz ile programów jest otwartych, naciśnij VO-F1.
Jeżeli chcesz usłyszeć, które okno jest aktywne, naciśnij VO-F2.
Gdy otwartych jest kilka programów lub okien, można szybko przełączać się pomiędzy nimi.
Jeżeli menu wyboru programu zostało otwarte za pomocą polecenia VoiceOver, naciśnięcie spacji spowoduje otwarcie podmenu z listą wszystkich okien, okien dialogowych i okien komunikatów wybranego programu. Możesz poruszać się po tym podmenu tak samo, jak po głównym menu programów.
Jeżeli chcesz zamknąć menu wyboru programu bez dokonywania wyboru, naciśnij klawisz Esc. Jeżeli używasz gestów VoiceOver, potrzyj gładzik dwoma palcami w obie strony.
Przytrzymaj klawisz Command i naciskaj klawisz Tab, aby przełączać otwarte okna. Gdy usłyszysz nazwę programu, którego chcesz użyć, zwolnij wciśnięte klawisze. Klawisze Command-Shift-Tab pozwalają przełączać programy w odwrotnej kolejności.
Gdy włączona jest funkcja Spaces, można przełączać przestrzenie za pomocą skrótu klawiszowego Command-klawisze ze strzałkami.
Jeżeli otwartych jest wiele okien tego samego programu, można je szybko przełączać.
Jeżeli chcesz zamknąć menu wyboru okna bez dokonywania wyboru, naciśnij klawisz Esc. Jeżeli używasz gestów VoiceOver, potrzyj gładzik dwoma palcami w obie strony.
Przytrzymaj wciśnięty klawisz Command i naciskaj klawisz `, aby przełączać otwarte okna bieżącego programu. Gdy usłyszysz okno, którego chcesz użyć, zwolnij wciśnięte klawisze. Naciśnięcie klawiszy Command-Shift-` pozwala przełączać okna w odwrotnej kolejności.
Może się zdarzyć, że okno z kursorem VoiceOver nie zostanie przeniesione na wierzch innych okien. W takiej sytuacji niektóre przyciski i narzędzia w tym oknie mogą być nieaktywne. Można użyć polecenia VoiceOver, aby przenieść takie okno na wierzch, co pozwoli skorzystać ze wszystkich znajdujących się w nim narzędzi.
Naciśnij klawisze VO-Shift-F2.
Można przesuwać okna oraz inne obiekty w programach, np. ilustracje lub pola tekstowe.
Jeżeli nie można przesunąć danego obiektu, VoiceOver powie o tym.
Przytrzymanie klawisza Shift podczas przesuwania powoduje zmniejszenie odległości pokonywanej przez obiekt.
Podczas przesuwania obiektu nie można używać innych poleceń VoiceOver.
Do szybkiego przesuwania okien i obiektów po ekranie można użyć również niektórych klawiszy numerycznych: do przesunięcia obiektu w lewy górny róg, środek lub prawy górny róg służą klawisze 1, 2 i 3, do przesunięcia obiektu w lewo na środku, na środek lub w prawo na środku służą klawisze 4, 5 i 6, natomiast do przesunięcia obiektu w lewy dolny róg, środek lub prawy dolny róg służą klawisze 7, 8 i 9.
Można zmieniać rozmiary okien oraz innych obiektów w programach, np. ilustracji lub pól tekstowych.
Jeżeli nie można zmienić rozmiaru danego obiektu, VoiceOver powie o tym.
Przytrzymanie klawisza Shift podczas przesuwania pozwala na bardziej precyzyjne zmiany.
Podczas zmiany rozmiaru obiektu lub okna nie można używać innych poleceń VoiceOver.