Niewidoma studentka z długimi blond włosami trzyma iPhone’a.
Funkcja Przeczytaj ekran: Gratulacje! Z okazji oficjalnego przyjęcia na studia licencjackie.
Studentka wstrzymuje oddech z ekscytacji. W salonie student w okularach, siedzący na elektrycznym wózku inwalidzkim, podnosi ręce.
[ENTUZJASTYCZNE OKRZYKI]
Uśmiecha się szeroko. Kobieta stojąca za nim otwiera usta ze zdumienia i przykłada dłonie do policzków. W kuchni siedzi studentka z czterema palcami u każdej dłoni, a obok niej stoi kobieta. Obie patrzą na ekran komputera. Studentka krzyczy i macha rękami z ekscytacji. Za nią przestraszony kot zeskakuje ze stołka na podłogę. Na kanapie siedzi studentka z krótką blond fryzurą i kolczykiem w przegrodzie nosowej, która porozumiewa się w amerykańskim języku migowym.
Studentka z krótką fryzurą blond: [ASL] Idę na studia!
W salonie kobieta obejmuje rękami studenta na elektrycznym wózku inwalidzkim, a student zamyka oczy i uśmiecha się.
Student na elektrycznym wózku inwalidzkim: Dostałem się na studia.
[ENERGICZNA MUZYKA POP ROCKOWA]
W Ustawieniach na iPhonie użytkownik wybiera opcję Dostępność.
Tekst piosenki: Jeden!
Inna osoba korzysta z Lupy na iPhonie. Na ekranie widać cyfrę 2.
Tekst piosenki: Dwa!
Kolejna osoba wpisuje cyfry na ekranie iPhone’a za pomocą funkcji Wejście ekranu Braille’a. Palce poruszają się w rytm tekstu piosenki, który pojawia się na ekranie w aplikacji Notatki.
Tekst piosenki: Jeden! Dwa! Trzy! Cztery!
Osoba w trampkach idzie z białą laską po ceglanej alejce na terenie kampusu.
VoiceOver: Rozpoczynam trasę do sali wykładowej.
Okazuje się, że idącą osobą jest niewidoma studentka o długich blond włosach. W jednej dłoni trzyma białą laskę, a w drugiej iPhone’a. Słucha wskazówek dotyczących trasy i podśpiewuje, gdy mijają ją inni studenci.
Niewidoma studentka z długimi blond włosami: [ŚPIEW] Nie jestem nadzwyczajna. Dopiero namierzam cel.
VoiceOver: Skręć w lewo.
Niewidoma studentka z długimi blond włosami: [ŚPIEW] Nie jest to bułka z masłem. Ale już sporo wiem.
W ciemnej, zatłoczonej sali wykładowej siedzi studentka bez rąk, ubrana w sweter bez rękawów. W jednej chwili studenci wokół niej wyciągają swoje komputery Mac. Studenci otwierają laptopy w tym samym momencie.
Studentka bez rąk: [ŚPIEW] Nie chcę być podziwiana. Nie jestem inspiracją.
Studentka bez rąk otwiera laptop stopami, a potem pisze palcami u nóg. W innej części sali wykładowej studentka z wieloma pierścionkami na palcach pisze na swoim Macu. Na jej Macu zamocowany jest iPhone zwrócony przednimi obiektywami w stronę sali. Wszyscy studenci w sali jednocześnie przestają pisać i unoszą ręce znad swoich Maców. Rozstawiają palce, wykonując znak „inspiracji” w amerykańskim języku migowym, po czym wracają do pisania na klawiaturach.
Studentka z pierścionkami: [ŚPIEW] Jeśli chcesz inspiracji, to biblioteka jest tu obok.
Studentka z pierścionkami wskazuje kciukiem w bok. W aplikacji Lupa na Macu pojawia się obraz tablicy znajdującej się z przodu sali wykładowej. Dziewczyna powiększa obraz, przybliżając odręczny tekst.
[DŹWIĘK GWIZDKA]
W sali gimnastycznej niewidoma studentka z długimi blond włosami siedzi na trybunie. Przed nią ćwiczący biegają po parkiecie. Wśród nich ktoś kozłuje piłką do koszykówki.
Niewidoma studentka z długimi blond włosami: [ŚPIEW] Czy wiesz, że podziw ma w sobie wiele z litości?
Koszykarka z jedną ręką uruchamia trening koszykówki na Apple Watch przy pomocy funkcji AssistiveTouch, zaciskając pięść i rozluźniając ją.
[GONG STARTU TRENINGU]
Studentki grają w koszykówkę. Koszykarka z jedną ręką rzuca piłką do kosza. Macha pięścią w geście frustracji, a jej długie rude włosy opadają jej na ramiona.
Koszykarka z jedną ręką: [ŚPIEW] Umiem być silna. Popełniam błędy. [GNIEWNY POMRUK] A czasem klnę ze złości.
W laboratorium studenci w białych kitlach wykonują zsynchronizowane ruchy. Niewidomy student, również w kitlu, korzysta z odświeżalnego monitora brajlowskiego podłączonego do iPada.
Niewidomy student w kitlu: [ŚPIEW] Nie jestem nadzwyczajny, odważny ani waleczny.
Korzystając z funkcji Dostęp brajlowski, wpisuje równanie matematyczne.
Niewidomy student w kitlu: [ŚPIEW] Nie władam supermocą. A w tym głupim równaniu mam błędy.
Studenci w laboratorium kręcą głowami, rwą sobie włosy z głowy i rzucają kartkami w powietrze.
[KRZYKI]
[SZELEST PAPIERU]
W pracowni artystycznej studentka bez rąk w swetrze bez rękawów chwyta Apple Pencil palcami u nóg. Trzymając Apple Pencil palcami u nóg, rysuje na iPadzie ustawionym na sztaludze.
Studentka bez rąk: [ŚPIEW] Nie jestem nadzwyczajna. I ty też nie.
Grupa studentów: [ŚPIEW] I ty też nie.
W centrum pracowni pozuje nagi model, częściowo zasłonięty rośliną doniczkową. Model jest odwrócony plecami do studentki bez rąk. Pozostali studenci wychylają się zza sztalug, żeby na niego spojrzeć.
Studentka bez rąk: [ŚPIEW] Palce u stóp mamy wszyscy.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Choć są dziwaczne.
Studentka bez rąk: [ŚPIEW] I wszyscy nago jesteśmy śmieszni, wiesz?
W menu AssistiveTouch osoba bez rąk stuka opcję Zsuń palce, a następnie przeciąga punkt na iPadzie, żeby oddalić obraz. Na iPadzie pojawia się szkic nagiego modela. Na zewnątrz akademika nocą dwie studentki spoglądają w górę.
Studentka na zewnątrz: [KRZYK] Sofia!
Grupa studentów: [ŚPIEW] Mam swoją twarz. I miejsce na ziemi. Mam swoje życie. I swoje imię.
Na piętrze akademika niesłysząca studentka tańczy przy biurku i miga słowa piosenki w amerykańskim językiem migowym. Jej obraz odbija się w lustrze.
Studentka na zewnątrz: [KRZYK] Sofia!
Na iPhonie osoby niesłyszącej wyświetla się powiadomienie funkcji Rozpoznawanie imienia.
[BRZĘCZENIE]
Na ekranie widać komunikat: „Funkcja Rozpoznawanie imienia wykryła dźwięk przypominający imię Sofia”. Teraz stojąca przy oknie niesłysząca studentka macha do znajomych na dole. W szatni studenci otaczają studenta w okularach, poruszającego się na elektrycznym wózku inwalidzkim. Obok niego jeden student ma na sobie strój drużynowej maskotki, a drugi trzyma puchar. Student na elektrycznym wózku inwalidzkim porusza rękami w rytm piosenki.
Student na elektrycznym wózku inwalidzkim: [ŚPIEW] Potrzebne mi rzeczy. Tak samo jak tobie. Ty masz swoje rzeczy, a ja mam swoje.
Studenci tworzą tunel z przedmiotów trzymanych w dłoniach: deskorolki, talerzy perkusyjnych, rakiety tenisowej, Maca, kasku i pomponów. Na końcu tunelu na ławce siedzi student, który prostuje protezę nogi z założonym butem sportowym. W bibliotece student z wąsami używa Lupy na Macu, żeby przeczytać książkę leżącą na stole. Za pomocą funkcji Reader zamienia obraz książki w czytelny tekst, a następnie zmienia tło z szarego na żółte. Tekst staje się wyraźniejszy. Po drugiej stronie stołu student w odwróconej czapce z daszkiem opiera głowę na dłoni.
Student w czapce: [ŚPIEW] Czasami nie mam już siły.
Student z wąsem: [ŚPIEW] Ona kultury.
Student w czapce: [ŚPIEW] A on jest bałwan.
Niewidoma studentka z długimi blond włosami: [ŚPIEW] Szczerze? Mam jedną specjalną potrzebę. Nazywa się: kawa.
Niewidoma studentka z długimi blond włosami ma na szyi AirPods Max. Wzrusza ramionami, a następnie wyciąga rękę. Inna studentka podaje jej kubek kawy. Wszyscy studenci w bibliotece trzymają kubki z kawą i podskakują energicznie na swoich miejscach.
[SZMERY]
[INTERLUDIUM FORTEPIANOWE]
W jasnej sali lekcyjnej niesłysząca studentka z akademika korzysta z funkcji Napisy na żywo na iPadzie. Na ekranie widać napis „Słuchanie…”. Niewidomy student gra na pianinie. Jego odbicie widać na gładkiej, czarnej powierzchni instrumentu. Biała laska stoi oparta o pianino. Światło z okna obok pada na pianino. Niewidomy student kołysze się w rytm melodii.
Pianista: [ŚPIEW] Muszę być nadzwyczajny? Ja się po prostu staram. Nie jestem słaby, ani niezniszczalny. I jak każdemu chce mi się czasem płakać.
[NARASTAJĄCA MUZYKA]
Pianista i grupa studentów: [ŚPIEW] Nie jestem taki jak wszyscy. Wy wszyscy też nie jesteście.
Za pianistą tańczą: tancerz z jedną nogą, który wspiera się na kuli z oparciem na przedramię, wykonując piruet; obracająca się tancerka z długimi blond włosami; wykonująca obroty na wózku tancerka ubrana w golf. Studenci obserwują występy z miejsc. Jedna ze studentek korzysta z Live Captions na iPadzie, a słowa piosenki pojawiają się w rytmie muzyki. Jedna osoba korzysta z funkcji Napisy na żywo na iPadzie, a słowa utworu pojawiają się na ekranie w czasie rzeczywistym. Tancerz z jedną nogą skacze i dotyka dłonią swojej stopy. Na domówce student w dżinsowej kurtce przechyla podczas tańca studentkę w srebrnej koszuli, poruszającą się na elektrycznym wózku.
Studentka w srebrnej koszuli: [ŚPIEW] Nie jestem świętą. Ani grzesznicą.
Dziewczyna łapie za szyję studenta i całuje go. Tłum tańczy wokół nich. Student z dysfunkcją kończyn w czapce i okularach rzuca piłeczkę pingpongową przez stół. Ta odbija się od ustawionych plastikowych kubków.
Student z dysfunkcją kończyn: [ŚPIEW] Nie jestem gamoniem. Ani mistrzem.
Otaczający go studenci podnoszą ręce w górę i krzyczą. Studentka z pierścionkami tańczy z grupą osób na schodach. Student bez przedramion, z włosami zaplecionymi w warkocze, gra na bębnie w rytm muzyki, używając pałeczek przymocowanych do ramion.
Studentka z pierścionkami: [ŚPIEW] Ja nie mam więcej ani mniej niczego... Przeciętny człowiek z przeciętnym ego.
Używając iPhone’a, student reguluje głośność funkcji Aparat słuchowy w AirPods Pro.
[NARASTAJĄCY DOPING I OKRZYKI]
Na domówce spada konfetti. Studenci skaczą i kiwają głowami w rytm muzyki. Następnego ranka studenci, śpiący w jednym miejscu obok siebie, budzą się zdezorientowani. Student z dysfunkcją kończyn podnosi się, a jego okulary są przekrzywione.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Nie nadzwyczajni.
Student z dysfunkcją kończyn: [ŚPIEW] I wy też nie.
Studentka z czterema palcami u każdej dłoni tańczy zsynchronizowany układ w grupie. Grupa wskazuje przed siebie, robi szerokie kroki w bok, a potem zatacza ramionami łuk i klaszcze w uda.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Nie nadzwyczajni.
Studentka z czterema palcami: [ŚPIEW] I ty też nie!
Grupa studentów: [ŚPIEW] I ja też nie!
Rząd studentów siedzi w przejściu z kolumnami. Każdy z nich jednocześnie wystawia nogę do przodu.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Palce u stóp mamy wszyscy.
Na końcu rzędu studentka podnosi protezę nogi i sandał w panterkę.
Studentka z protezą nogi: Moment, ja nie...
Grupa studentów: [ŚPIEW] I wszyscy nago jesteśmy piękni, wiesz?
Studentka bez rąk i nóg pozuje do selfie z przyjaciółmi.
Studentka bez rąk i nóg: Stuknij przycisk robienia zdjęcia.
[MIGAWKA]
Grupa studentów: [ŚPIEW] Mam swoją twarz. I miejsce na ziemi. Mam swoje życie. I swoje imię.
Na zewnątrz, przed dużym ceglanym budynkiem, studentka z krótką blond fryzurą i kolczykiem w przegrodzie nosowej tańczy w grupie studentów w niebieskich togach i czapkach akademickich. Wszyscy razem pokazują słowa piosenki w amerykańskim języku migowym.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Potrzebne mi rzeczy. Tak samo jak tobie. Ty masz swoje rzeczy, a ja mam swoje.
Tańczący studenci biegną przed nimi na plac. Tancerz z jedną nogą skacze w górę. Studentka tańczy w poprzek placu, machając komputerem Mac. Troje studentów skacze w górę. Obok maszeruje orkiestra. Na pierwszym planie widać tańczących studentów na wózkach.
Grupa studentów: [ŚPIEW] I damy radę. A czasem nie damy. Niejedno nas zrani. I się pozbieramy.
Pokazywane są różne ujęcia. Studentka z blond fryzurą typu bob i niesłysząca studentka z akademika tańczą i tłumaczą słowa piosenki w amerykańskim języku migowym. Perkusista bez przedramion, teraz w stroju orkiestry, uderza pałeczkami w bęben.
Grupa studentów: [ŚPIEW] I będzie pięknie. A czasem do bani. Będzie samotność. Będzie zakochanie.
Niewidomy pianista gra dalej. Studentka z pierścionkami śmieje się na zajęciach. Perkusista tańczy na domówce, unosząc pałeczki w górę.
Grupa studentów: [ŚPIEW]: A w trakcie sobie uświadomimy, żeśmy nie tacy sami, ale niezbyt inni. Życie przede mną. Chce w pełni przeżyć je.
W szatni student na elektrycznym wózku inwalidzkim zaciska pięści, śpiewając słowa piosenki. Wszyscy studenci wracają na plac i tańczą razem.
Grupa studentów: [ŚPIEW] Może jesteśmy nadzwyczajni, bo każdy taki jest.
Studenci pozują. Studenci rzucają w górę piłki do koszykówki, a potem je łapią.
[OKRZYKI]
Studenci uśmiechają się i rozchodzą.
[SZMERY]
Tytuł: Z myślą o każdym, kto się uczy.
Logo Apple.
Funkcje dostępności do nauki. I wszystkiego innego.
-

Lupa
Cyfrowa lupa, która przybliża, wykrywa i opisuje obiekty w Twoim otoczeniu.

Lupa
Dla osób niewidzących lub niedowidzących, które chcą uzyskać więcej informacji o swoim otoczeniu, tryb wykrywania w narzędziu Lupa połączy dane wyjściowe z kamery, skanera LiDAR i uczenia maszynowego w urządzeniu, żeby udostępnić inteligentne narzędzia, takie jak Wykrywanie osób, Wykrywanie drzwi, Wykrywanie mebli, Sceny i Wykrywanie tekstu1.
Zestaw oferowanych funkcji może ulec zmianie. Niektóre funkcje, aplikacje i usługi mogą nie być dostępne we wszystkich regionach i językach. Sprawdź iOS i iPadOS dostępność pozycji Sceny w Trybie wykrywania. Sprawdź iOS i iPadOS dostępność Wykrywania tekstu.
Tryb Reader pozwala na łatwą interakcję z tekstem w otoczeniu, na przykład książką lub menu w restauracji. Dzięki komunikatom głosowym, które pomogą zapewnić, że dokument w całości znajduje się w widoku kamery, dowiesz się, jak kadrować dokument i dostosowywać perspektywę przed przeglądaniem go w trybie Reader. Tryb Reader współpracuje też między innymi z funkcjami Przeczytaj ekran i Mów zaznaczone, które odczytują na głos wyświetlany tekst.Aktualizacja:
Udoskonalone wskazówki w trybie Reader. Wykadruj dokument i dostosuj perspektywę przed przeglądaniem go w trybie Reader. Komunikaty głosowe pomogą zapewnić, że dokument w całości znajduje się w widoku kamery.
-

Reader
Dostosujesz wielkość tekstu, żeby łatwiej było Ci go przeczytać i się skupić.

Reader
Reader to nowy, dostępny w całym systemie tryb odczytu ułatwiający czytanie osobom z różnymi niepełnosprawnościami, na przykład dysleksją czy niedowidzeniem. Funkcja Reader otwiera przed Tobą nowe sposoby personalizacji długich tekstów i skupiania się na treści, którą chcesz przeczytać. Pomogą Ci w tym opcje czcionki, kolorów, odstępów oraz obsługa funkcji Zawartość mówiona. Tryb Reader można uruchomić w dowolnej aplikacji. Jest on również zintegrowany z aplikacją Lupa dla systemu iOS, iPadOS i macOS i pozwala odczytywać tekst z fizycznego otoczenia, na przykład z książek czy menu. -

Dostęp brajlowski
Zrobisz notatki, otworzysz apki i skorzystasz z napisów w czasie rzeczywistym – wszystko w alfabecie Braille'a.

Dostęp brajlowski
Dostęp brajlowski to funkcja, jakiej jeszcze nie było, która zmienia iPhone’a, iPada i Maca w kompletny, całkowicie zintegrowany z ekosystemem Apple notatnik brajlowski. Dzięki wbudowanej funkcji uruchamiania aplikacji możesz łatwo otworzyć dowolną aplikację, wprowadzając pismo Braille’a za pomocą funkcji Wejście ekranu Braille’a lub podłączonego monitora brajlowskiego. Masz też możliwość szybkiego robienia notatek pismem Braille’a oraz wykonywania obliczeń za pomocą Nemeth lub UEB Math, czyli kodów brajlowskich często używanych podczas lekcji matematyki czy przyrody. Do tego zintegrowana funkcja Napisy na żywo umożliwia transkrypcję rozmów w czasie rzeczywistym bezpośrednio na monitorze brajlowskim2.
Możesz też otwierać pliki BRF (Braille Ready Format) bezpośrednio w Dostępie brajlowskim, zyskując dostęp do szerokiej kolekcji książek i plików utworzonych wcześniej za pomocą notatnika brajlowskiego.
-

VoiceOver
Czytnik ekranu, który opisuje jego zawartość. Nawet alfabetem Braille'a.

VoiceOver
Możesz też podłączyć przez Bluetooth bezprzewodowy monitor brajlowski, żeby sterować urządzeniem Apple i w nim nawigować. Można wtedy czytać i pisać, używając skróconego lub nieskróconego alfabetu Braille’a, albo wprowadzać znaki Braille’a bezpośrednio na ekranie dotykowym, wykorzystując funkcję Wejście ekranu Braille’a. VoiceOver obsługuje wiele międzynarodowych tabel Braille'a. Gdy komunikujesz się lub pracujesz z osobami widzącymi, możesz włączyć panel Braille'a, żeby wyświetlać tłumaczenie zapisu brajlowskiego. Urządzenia Apple działają także z wielowierszowymi monitorami brajlowskimi. Ponadto z systemami iOS i iPadOS współdziała ponad 70 odświeżalnych monitorów brajlowskich, a macOS obsługuje ponad 100 takich urządzeń. Możesz więc wybrać taki sposób korzystania z Braille’a, jaki Ci odpowiada.Skonfiguruj VoiceOver i Braille’a na urządzeniu:
Masz więcej możliwości:
- Najczęstsze polecenia brajlowskie do VoiceOver na iPhonie, iPadzie i iPodzie touch
- Wyświetlacze brajlowskie obsługiwane przez iPhona, iPada i iPoda touch
- Wyświetlacze brajlowskie obsługiwane przez Apple Watch
- Wyświetlacze brajlowskie z USB i Bluetoothem obsługiwane przez system operacyjny macOS
- Pisz alfabetem Braille’a bezpośrednio na ekranie iPhone’a za pomocą funkcji VoiceOver
-

Rozpoznawanie dźwięku
Rozpoznaje określone dźwięki. I daje o nich znać.

Rozpoznawanie dźwięku
Funkcja Rozpoznawanie dźwięku nasłuchuje określonych odgłosów i za pomocą wbudowanych inteligentnych algorytmów zgłasza ich wykrycie. Pozwala rozróżnić 15 różnych dźwięków, w tym elektroniczne odgłosy typowe dla miejsca, w którym jesteś – na przykład sygnały emitowane przez sprzęt AGD, konkretne typy alarmów czy dzwonki do drzwi.4Skonfiguruj funkcję Rozpoznawanie dźwięku na urządzeniu:
Skonfiguruj funkcję Rozpoznawanie imienia na urządzeniu:
Aktualizacje:
Obsługa funkcji Rozpoznawanie imienia. Dzięki nowemu rozwiązaniu osoby niesłyszące i niedosłyszące wiedzą, kiedy ktoś woła ich imię.
Udoskonalone CarPlay. Niesłyszący lub niedosłyszący kierowcy i pasażerowie mogą teraz otrzymywać powiadomienia nie tylko o dźwiękach na zewnątrz auta – takich jak klaksony czy sygnały ostrzegawcze – ale także o płaczu niemowlęcia.
-

Zdrowie słuchu
AirPods Pro mają teraz funkcję aparatu słuchowego jakości klinicznej.

Zdrowie słuchu
Słuchawki AirPods Pro mają kompleksowy zestaw rozwiązań w zakresie zdrowia słuchu. W jego skład wchodzą funkcje: aparatu słuchowego klasy klinicznej, Badania słuchu i aktywnej Ochrony słuchu5.
Możesz wykonać naukowo zweryfikowane badanie słuchu w zaledwie pięć minut, w zaciszu swojego domu. Wystarczy, że sparujesz AirPods Pro z iPhonem lub iPadem5. Dostaniesz zrozumiale przedstawione wyniki i spostrzeżenia dotyczące Twojego słuchu. Funkcja aparatu słuchowego klasy klinicznej może pomóc osobom z objawami łagodnej lub umiarkowanej utraty słuchu9. Funkcja dostosowuje poziomy tak, żeby głosy i dźwięki z otoczenia były wyraźniejsze. A ustawienia, takie jak wzmocnienie, balans i barwa, możesz dostosować do swoich potrzeb. W różnych trybach słuchania na AirPods Pro działa również aktywna Ochrona słuchu, która ogranicza ekspozycję na hałas z otoczenia6.
Skonfiguruj Zdrowie słuchu na urządzeniu:
Masz więcej możliwości:
-

AssistiveTouch
Personalizacja interakcji z ekranem dotykowym.

AssistiveTouch
Dzięki Szybkim czynnościom dla Apple Watch precyzja nawigacji idzie w parze z mistrzowską wielozadaniowością. Apple Watch daje Ci jeszcze większe możliwości i to bez konieczności dotykania wyświetlacza. Stuknij dwukrotnie palcami, żeby wygodnie odebrać telefon, zrobić zdjęcie, wstrzymać muzykę czy wznowić trening. Opcji jest mnóstwo. Szybkim obrotem nadgarstka wyciszysz przychodzące połączenie, wyłączysz minutnik i odrzucisz powiadomienie8. Szybkie czynności znajdziesz i włączysz w ustawieniach Dostępność na Apple Watch9.Skonfiguruj Szybkie czynności dla Apple Watch na urządzeniu:
Aktualizacja:
Ruch nadgarstka. Wyciszaj połączenia przychodzące, wyłączaj minutniki, odrzucaj powiadomienia i wiele więcej – wystarczy, że obrócisz nadgarstek od siebie(none).
Prowadzą nas wartości.
-
Środowisko
Zobowiązaliśmy się, że do 2030 r. zredukujemy do zera emisje netto w ramach całego naszego śladu węglowego.
-
Prywatność
Każdy produkt i usługę projektujemy tak, żeby Twoje dane były bezpieczne.